Het geheugen van Brabant
Een podcast van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)
About the show
Dwaal mee door onze archiefdepots, op zoek naar de mooiste verhalen van vroeger. Ontroerende brieven, unieke geluidsfragmenten en stemmen uit het verleden. Bovendien ontrafelen Marilou en Christian in iedere aflevering stap voor stap het mysterie rond de nooit opgeloste moord op Marietje Kessels in 1900. Een podcast van het BHIC. Meer info: www.bhic.nl/podcast
Episodes
-
23: Ik ben een fokking Brabander, kunde gij da zien?
April 8th, 2024 | 39 mins 11 secs
acteur, archieven, archives, bhic, brabant, brabants, diversiteit, educatie, geschiedenis, historie, history, identiteit, marokko, nasrdin dchar, noord-brabant, steenbergen, verhalen
Heb jij je ooit afgevraagd wat dat is: echt Brabants? En wanneer je een echte Brabander bent? In deze podcast spreken we onder andere met steracteur Nasrdin Dchar. Geboren en getogen in Steenbergen, Brabander in hart en nieren, en verteller van een belangrijk verhaal. Want als Brabander met een rijke achtergrond, met wortels in een ander land, zetten sommige politieke partijen je in een ander licht. Wat doet dat met je? Met je gevoel voor Brabant? En met je Brabantse identiteit?
-
De Moord op Marietje Kessels - 2: Een onzichtbare hand
March 4th, 2024 | 44 mins 3 secs
1900, 1901, 1902, 1918, archieven, archives, bhic, geschiedenis, historie, history, marietje kessels, noord-brabant, suspect, tilburg, true crime
Aan het begin van dit tweede en voorlopig laatste deel van deze serie zit de schilder August Mutsaers nog altijd in voorarrest, terwijl de koster Johan van Isterdael net in vrijheid is gesteld. Maar niet iedereen gelooft in de onschuld van de Kerk. Je bladert mee door de nieuw ontdekte documenten; kaartjes en briefjes, vaak anoniem, waarin vraagtekens worden gezet bij de dubieuze rol van de koster... en de pastoor. Tegenstrijdige getuigenverklaringen, maar wie liegt hier? En als er zoveel rook is, waar is dan het vuur?
-
De Moord op Marietje Kessels - 1: Nieuwe getuigen van een oude cold case
February 26th, 2024 | 34 mins 53 secs
1900, 1901, 1902, 1918, archieven, archives, bhic, geschiedenis, historie, history, marietje kessels, noord-brabant, suspect, tilburg, true crime
In het eerste deel van deze tweedelige serie hoor je hoe het kan dat er 124 jaar na de moord nieuwe archiefstukken aan het licht komen over de zaak Marietje Kessels. En je gaat mee terug in de tijd; terug naar het Tilburg van 1900. Maar ook naar de gevangenis waar de twee verdachten vastzitten: de koster en de schilder. En terwijl de schilder vanuit zijn cel smartelijke brieven schrijft naar zijn ouders en zijn vriendin, antwoordt de koster op de vraag of het kind nog leeft met… ‘zwijg maar’.
-
De Moord op Marietje Kessels - Trailer
February 19th, 2024 | 3 mins 57 secs
1900, 1901, 1902, 1918, archieven, archives, bhic, geschiedenis, historie, history, marietje kessels, noord-brabant, suspect, tilburg, true crime
Misschien ken je dit verhaal: van het 11-jarige meisje Marietje Kessels uit Tilburg dat op een zomerse dag in 1900 een brief gaat posten, vlakbij haar huis in Tilburg, maar nooit meer terugkeert. En misschien weet je dan ook dat haar dode lichaam twee dagen later wordt gevonden, in de nabijgelegen kerk. Precies dit verhaal komt nu in een ander daglicht te staan. Want nu is er een archiefdoos opgedoken met onbekend archiefmateriaal; allemaal over deze zaak.
-
21: Verloren gewaande film laat zien hoe Brabant écht was
January 22nd, 2024 | 16 mins 59 secs
1912, archieven, archives, bhic, brabant, educatie, esbeek, film, geschiedenis, historie, history, noord-brabant, oldest film
Ja, er moest ooit een film zijn opgenomen in 1912; de aankondiging van deze allereerste Nederlandse onderwijsfilm staat veelvuldig in de kranten van toen. Maar de film zelf? Die leek na ruim een eeuw verloren gegaan. Totdat onderzoeker Jan van Helvoirt opeens bekende beelden uit het Brabantse dorpje Esbeek herkende. Midden in een andere film. Als een ware filmdetective speurde Jan verder naar deze verloren gewaande beelden. Zijn zoektocht naar de eerste onderwijsfilm hoor je in onze podcast. Is dit dan écht de oudste film van Brabant?
-
20: De oudste film van Brabant... gaat je verrassen
January 8th, 2024 | 28 mins 36 secs
's-hertogenbosch, 1913, archieven, archives, bhic, brabant, car, den bosch, educatie, exposition, film, geschiedenis, historie, history, koningin, noord-brabant, oldest film, queen, spyker, wilhelmina
Niet alleen de jonge koningin Wilhelmina zelf is in 1913 een bezienswaardigheid, ook de uitvinding waarmee het koninklijke bezoek wordt vastgelegd zorgt voor verwondering in het centrum van Den Bosch: een imposante filmcamera. In deze podcast banen we ons een weg tussen oude filmblikken en videobanden. Op zoek naar het verhaal achter de oudste film van Brabant: wat is er te zien op de allereerste bewegende beelden van onze provincie? Collega Mathilde van BrabantinBeelden duikt in de filmgeschiedenis, over filmmakers en kermisbioscopen, terwijl Jac. Biemans van Erfgoed ’s-Hertogenbosch ons meeneemt naar de exacte plek in Den Bosch waar deze oudste film is opgenomen. Want dat is deze vondst uit 1913… of toch niet?
-
19: Oorlogsdrama en vredesleed: archieven geven hun geheimen prijs
December 18th, 2023 | 19 mins 36 secs
archieven, archives, bhic, brabant, educatie, geheim, geschiedenis, historie, history, noord-brabant, openbaar, openbaarheid, secret
Waarom mogen bijna alle archiefdozen in onze depots worden opengemaakt, maar nu net die ene niet? Of in ieder geval: nog niet? In deze podcast duiken we in onze ‘geheime archieven’; archieven die pas na een bepaald aantal jaren mogen worden geopend. Met collega’s Harm en Lisette gaan we op zoek naar de dossiers die vanaf 1 januari 2024 voor de eerste keer worden ingezien. En daarmee belanden we midden in verhalen vol oorlogsdrama en vredesleed.
-
Tijdreizen met Wim Daniëls deel 3: Een mystieke aantrekkingskracht
December 4th, 2023 | 31 mins 58 secs
16th century, aarle-rixtel, archieven, archives, arlenius, bhic, book, books, brabant, florence, geschiedenis, historie, history, italy, noord-brabant, storytelling, wim daniels
Wat is toch die mystieke aantrekkingskracht van Arlenius, de 16e-eeuwse boekenwurm uit Aarle-Rixtel? In een speciale slotaflevering van de podcastserie Tijdreizen met Wim Daniëls ga je samen met deze Brabantse taalkundige op zoek naar dát geheim. Maar terwijl Wim Daniëls in zijn geboortedorp een speciale dag over Arlenius op touw zet, breekt er oorlog uit in de Gazastrook. Die zet deze dag in een heel ander licht. En tegelijkertijd blijkt het gedachtegoed van Arlenius opeens actueler dan ooit.
-
"Ze werd 16 die dag" - over de autobusramp van 1925
November 20th, 2023 | 19 mins 20 secs
accident, archieven, archives, bhic, brabant, bus, criminaliteit, educatie, geschiedenis, historie, history, hulpverlening, noord-brabant, ongeluk, public transport, true crime, vervoer
De komst van de bus in Brabant verandert het reizen drastisch. Voor álle Brabanders. De bus was snel. En goedkoop. Maar veilig? In deze podcast gaan we terug naar de jaren twintig van de vorige eeuw; de tijd dat de remmen van een bus soms met ijzerdraadjes zijn vastgebonden. Zo staat het letterlijk in de krant. Onder de grote kop 'Weer een bus-ongeluk'. Alsof het erbij hoort, net zo vanzelfsprekend als het weerbericht van die dag. Maar die toon verandert in 1925, als een busongeluk verandert in een regelrechte ramp.
-
18: Hoe reizen door Brabant voor altijd verandert… door de bus
November 6th, 2023 | 45 mins 16 secs
archieven, archives, bhic, brabant, bus, criminaliteit, educatie, geschiedenis, historie, history, hulpverlening, marietje kessels, moord, noord-brabant, public transport, true crime, vervoer
Van Tilburg naar Breda reizen? Of van Oss naar Den Bosch? Je kunt het je nu bijna niet voorstellen, maar dat was ruim 100 jaar geleden echt niet makkelijk. Daar komt verandering in door de komst van de bus. In deze podcast stap je in bij buschauffeur Robin Aarts, die achter het immense stuur zit van een Zuidooster uit 1962. Robin loodst je letterlijk en figuurlijk door de geschiedenis van de bus. En hij vertelt hoe reizen in Brabant voor altijd veranderde.
-
"Ik ben toch geen beest" - over gek worden in de gevangenis
October 16th, 2023 | 15 mins 11 secs
archieven, archives, bhic, boeven, brabant, criminaliteit, educatie, eenzame opsluiting, geschiedenis, historie, history, hulpverlening, insane, krankzinnig, marietje kessels, moord, noord-brabant, radio, reclassering, solitary confinement, true crime
Niemand die je ziet of die tegen je spreekt. Je eten krijgen via een luikje in de deur. En als je een uurtje naar buiten mag, krijg je een kap over je hoofd. Eenzame opsluiting was ooit bedoeld als een humane straf, na eeuwen van lijfstraffen. Maar in de praktijk was het gevolg dramatisch: veel gevangenen werden krankzinnig van eenzaamheid. In deze podcast vertelt docent rechtsgeschiedenis Erik-Jan Broers hoe eenzame opsluiting zijn entree deed in ons strafrecht. Mariët Bruggeman van het BHIC geeft het een menselijk gezicht door het verhaal van Maria Verstappen uit Den Bosch. Meermaals stal ze rond 1870 jassen waarna ze alleen in een cel wordt opgesloten. Daar wordt ze letterlijk gek: gevangenispsychose, een bekend fenomeen na eenzame opsluiting. Daarover hoor je meer in deze podcast. En ook hoe het afloopt voor Maria.
-
17: Zeker een moeilijke jeugd gehad?
October 2nd, 2023 | 47 mins 26 secs
archieven, archives, bhic, boeven, brabant, collecte, criminaliteit, educatie, geschiedenis, historie, history, hulpverlening, marietje kessels, moord, noord-brabant, radio, reclassering, true crime
Verkeerde vrienden? Slechte buurt? Moeilijke jeugd? Waarom raakt iemand eigenlijk van het rechte pad? En vooral: hoe krijg je daarna je leven weer op de rit? Pas in de 19e eeuw bedenken mensen, dat je boeven niet alleen moet opsluiten. Je moet ze daarna ook helpen om voortaan uit de gevangenis te blijven. Erik-Jan Broers van de Tilburg University weet alles van de geschiedenis van het strafrecht. Hij is genomineerd als Docent van het Jaar 2023. En in deze podcast neemt hij je mee door twee eeuwen hulp aan schurken en schavuiten.
-
Afscheidsbrieven uit de oorlog - 2: De onmogelijke liefde van Beppie Meier
September 18th, 2023 | 38 mins 44 secs
archieven, archives, bhic, brabant, brieven, history, letters, noord-brabant, photo's, storytelling, tweede wereldoorlog, war, worldwar two
“Bep, lieveling, vergeef me wat ik je hiermee aandoe.” De jonge piloot Dick Winterdijk is ter dood veroordeeld voor spionage en vluchten naar Engeland. Vanuit zijn cel in Kamp Haaren schrijft hij aan zijn verloofde, Bep Meier in Vught. Zij zet ondertussen alles op alles om het vonnis ongedaan te maken. Door de vondst van hun liefdevolle, maar hartverscheurende brieven weten wij nu wat er precies is gebeurd. In deel 2 van deze podcast onthullen we hoe dit oorlogsverhaal afloopt.
-
Afscheidsbrieven uit de oorlog - 1: Het gewetenloze verraad van Dick Winterdijk
September 4th, 2023 | 31 mins 52 secs
archieven, archives, bhic, brabant, brieven, history, letters, noord-brabant, photo's, storytelling, tweede wereldoorlog, war, worldwar two
“Als alles anders gelopen was, zouden we nu al getrouwd zijn geweest.” Openhartig en oprecht, liefdevol en hartverscheurend. Dat zijn de brieven die de jonge piloot Dick Winterdijk en zijn verloofde Beppie Meier naar elkaar schrijven. Hij vanuit de gevangenis in Haaren, zij aan haar houten bureautje thuis in Vught. Want het is oorlog, en dat verandert alles. In deel 1 van deze podcast ontrafelen we het verhaal van een gewetenloos verraad, die een liefde onmogelijk maakt.
-
Onderzoek jij de onbekende geschiedenis van Brabant?
August 21st, 2023 | 22 mins 36 secs
archieven, archives, beurs, bhic, brabant, educatie, fellow, fellowships, geschiedenis, historie, history, noord-brabant, onderzoek
Natuurlijk weet jij heel wat van de Nederlandse geschiedenis. Maar is dat wel het héle verhaal? Wordt onze geschiedenis niet te vaak vanuit een Hollands perspectief verteld? Of komen bepaalde mensen en groepen er niet te vaak bekaaid vanaf in onze geschiedenisboeken? Kortom: welke verhalen worden nog niet verteld? Wil jij dat onderzoeken en ben je niet langer dan drie jaar geleden afgestudeerd? Dan is een fellowship van het BHIC iets voor jou. Als fellow krijg je een beurs om vijf maanden ongestoord in onze archieven te duiken. En onbekende verhalen te vinden en te vertellen.
-
De grootste voorvechter van Brabant… maar wie kent hem nog?
August 7th, 2023 | 24 mins 3 secs
archieven, archives, beurs, bhic, brabant, educatie, fellow, fellowships, geschiedenis, historie, history, noord-brabant, onderzoek
Of het nu gaat om het tegengaan van overstromingen, het aanpakken van dronken automobilisten, of de start van het Noordbrabants Museum: er zijn maar weinig ontwikkelingen in Brabant waarvoor de ‘ontzaglijk populaire’ politicus Alexander van Sasse van IJsselt zich níet sterk heeft gemaakt. En dat allemaal naast zijn werk als rechter, voorzitter van de Hoge Raad van Adel en zo nog wel tien functies. Een vrijgezelle workaholic die niet kon trouwen omdat hij maar één grote liefde had: Brabant! Maar wie kent hem nog?